Exoskeletons kunnen jouw werk verlichten
Zwaar en repetitief werk is belastend voor arbeiders. Industriële exoskeletons kunnen hen hierbij helpen. Net zoals sommige insecten hun skelet aan de buitenkant dragen (vandaar de naam “exo-skeleton”), trek je deze “pakken” over je kleren aan om als een extra skelet bijvoorbeeld je rug of schouder(s) te ondersteunen. Maar hoe goed werken die pakken? En willen werknemers deze pakken wel aan? VUB-onderzoekers Shirley Elprama (imec–SMIT) en Sander De Bock (MFYS) gingen dit na als deel van hun doctoraatsstudie.
Testen op de werkvloer
Dat industrieel werk je lichaam belast, is niet verwonderlijk. De jaarlijkse blessurecijfers in verschillende sectoren liegen er niet om. Met de vergrijzing en de steeds latere pensioenleeftijd in het achterhoofd gaan veel bedrijven dan ook op zoek naar manieren om de fysieke belasting van hun werknemers te verlagen. Technologische vernieuwingen zoals exoskeletons kunnen daarbij helpen. Afhankelijk van het model hebben die een ondersteunende functie voor je schouders, je rug of zelfs je volledige lichaam. Klinkt veelbelovend! Maar hoewel exoskeletons al op de markt zijn gebracht, is er nog nauwelijks onderzoek gedaan naar de effectiviteit en de acceptatie van deze technologie op de werkvloer.
Shirley en Sander brachten daar verandering in. Zij testten een aantal industriële exoskeletons voor rug of schouders bij werknemers van Daikin Europe, DEME Group en Carglass. Dit gebeurde ‘in actie’ op de werkvloer, terwijl de spieractiviteit en hartslag werden gemeten. Verder vulden de medewerkers vragenlijsten in en namen ze deel aan groepinterviews. Zo konden de onderzoekers te weten komen of die bijzondere pakken wel in de smaak vielen bij de werknemers, en wat er beter kon.
Onderzoeker Sander bevestigt meetapparatuur aan een medewerker die een exoskeleton gaat uittesten.
Evaluatie niet onverdeeld positief
Uit het onderzoek bleek dat elk type exoskeleton floreert in een specifiek scenario. Tijdens geïsoleerde testen, die in scène worden gezet om een bepaalde functie te bestuderen, konden zowel de schouder- als de rugexoskeletons de belasting van de werknemer verminderen. Maar die testen lieten zich niet altijd zo makkelijk vertalen naar de “real life” situatie op de werkvloer. Daar zijn het vooral de specifieke (combinaties van) bewegingen die een werknemer moet uitvoeren die bepalen hoe goed het exoskeleton voor hem of haar werkt. De getuigenis van een werknemer werpt hier een licht op:
“IK DENK DAT EXOSKELETONS NOG NIET VER GENOEG ONTWIKKELD ZIJN VOOR ONZE JOB. OM ECHT GOED TE WERKEN, ZOUDEN ZE MEER MOETEN KUNNEN. ONS WERK OMVAT NIET ALLEEN BEWEGINGEN BOVEN JE SCHOUDERS OF BOVEN JE HOOFD, VAAK GAAT HET OM EEN COMBINATIE VAN VERSCHILLENDE BEWEGINGEN. DE PAKKEN DIE WIJ HEBBEN GETEST, ZIJN GOED VOOR ÉÉN DEEL VAN JE LICHAAM, MAAR NIET VOOR ALLES SAMEN.“
Er is dus nog ruimte om de effectiviteit van de exoskeletons te verbeteren. Wat de acceptatie door de werknemers betreft, stond drie kwart van hen positief tegenover het gebruik van exoskeletons. Wel gaven ze aan dat comfort en bruikbaarheid extra aandacht verdienen, en dat er nood is aan voldoende training voor het individueel afstellen en het aan- en uittrekken van de exoskeletons. Als aan deze vereisten wordt voldaan, is de kans vermoedelijk kleiner dat een exoskeleton na verloop van tijd ergens in een hoekje van het bedrijf belandt.
Meerwaarde voor bedrijven
En wat nu? Daikin Europe, DEME Group en Carglass zullen de onderzoeksresultaten gebruiken om hun beleid rond de implementatie van exoskeletons op de werkvloer te sturen. Binnen de VUB worden de resultaten ook geanalyseerd om het design van een nieuw exoskeleton te optimaliseren.
Aangezien er doorlopend nieuwe exoskeletons op de markt komen, blijft dit onderzoek lopen. Bedrijven die geïnteresseerd zijn om nieuwe exoskeletons op hun werkvloer te evalueren, kunnen contact opnemen met de onderzoekers.
