Wie verdient er geld aan jouw product nadat je het hebt verkocht?
Het sluiten van materiaal- en productiekringlopen geeft niet alleen onze planeet
ademruimte, het biedt ook heel wat businesskansen. Pieter van Os, mede-oprichter en
Program Manager van CIRCO, vertelt hoe je je bedrijf met een circulaire strategie
futureproof maakt.
‘Boosheid of angst? Dat zijn slechte raadgevers. Noem het eerder een soort verbazing.
Over hoe onzorgvuldig we met de planeet omgaan en hoeveel slimmer we het kunnen
aanpakken.’ Pieter van Os stond mee aan de wieg van het Nederlandse bedrijf CIRCO.
Sinds 2015 motiveert en begeleidt de onderneming – met steun van de overheid –
bedrijven en ondernemers om hun producten, diensten en verdienmodellen een circulair
jasje aan te meten.
Pieter van Os: ‘Als een product na gebruik simpelweg wordt weggegooid, verlies je niet
alleen het materiaal, maar ook alle energie en arbeid die je erin hebt gestopt en
toegevoegde waarde van het product. Door circulair te ondernemen minimaliseer je dat
waardeverlies. Dat kan je doen vanuit een ecologische drijfveer: door het hergebruik van
grondstoffen, componenten of producten ga je schaarste en verspilling tegen. Maar ook
economisch is het erg interessant. Een veelal confronterende vraag die daarbij hoort: wie
verdient er geld aan jouw product nadat je het hebt verkocht? Door circulair te
ondernemen zorg je ervoor dat je klant veel langer betrokken blijft, verstevig je jullie
relatie en kan je jezelf van je concurrenten onderscheiden.’
Vernieuwend denken
Of het nu gaat om de bouw, consumentengoederen, kunststoffen of de maakindustrie:
alle bedrijven en ondernemers die producten ontwerpen en produceren kunnen bij
CIRCO terecht om in korte tijd een circulaire propositie te ontwikkelen. Tijdens een
driedaagse workshop, CIRCO Track genaamd, doorlopen telkens tien bedrijven hun
processen en kijken ze waar ze hun businessmodel op een duurzame manier kunnen
hervormen en optimaliseren.
Zonnepanelen gemaakt van bumpers en tuinstoelen, het leasen van jeansbroeken en
zelfs een circulair schip: CIRCO Track betekende het startschot voor heel wat
indrukwekkende projecten. ‘Maar de cases waar ik het meest trots op ben zijn niet per
se de meest grootse en meeslepende verhalen. Ik bewonder bedrijven die nieuwsgierig
zijn, vernieuwend denken en vervolgens met een idee komen dat an sich niet
supercomplex maar wel revolutionair is. Neem nu SEW-Eurodrive, producent van
elektromotoren die onder meer in transportbanden of machineparken worden geplaatst.
Zij hebben hun hele werking omgegooid en zijn van klassieke reparatie – een dure, zeer
ingewikkelde en arbeidsintensieve procedure – overgestapt op remanufacturing van
aandrijvingen. Ze slaan de diagnose over en gaan dus niet langer op zoek naar dat ene
kapotte onderdeel, maar vervangen, volledig geïndustrialiseerd, alle belangrijke
componenten die slijtage of beschadiging vertonen. Dat is niet alleen goedkoper, het
verlengt ook de levensduur van de motoren. Terwijl ze vroeger al snel werden afgedankt,
worden de aandrijvingen nu weer als nieuw in de markt gezet. Mét hernieuwde garantie.
Briljant vind ik dat.’
Design Tools
Intussen hielp CIRCO al meer dan tweeduizend bedrijven. Voornamelijk in Nederland,
maar ook in België en elf andere landen. Dat stemt Pieter van Os tevreden, al blijft hij
bijzonder ambitieus. ‘Ons doel is om tien procent van alle maakbedrijven in Nederland te
overtuigen om de overstap te maken naar circulaire economie. Wetende dat er circa
40.000 maakbedrijven zijn in Nederland en we al zo’n 1400 bedrijven hebben begeleid,
wil dat zeggen dat we op de goede weg zijn, maar dat die weg tegelijkertijd nog lang is.’
Bij nieuwe circulaire stappen horen nieuwe uitdagingen en vragen, en dus bouwt CIRCO
onvermoeid verder aan relevante design tools. ‘We verbinden ons daarvoor aan
verschillende grote kennisinstituten’, zegt van Os. ‘We ontwikkelden bijvoorbeeld een
milieu-impact tool. Daarmee kan je berekenen hoe materialen zich tot elkaar verhouden
en wat het dus voor jouw bedrijf betekent als je voor duurzamere materialen kiest. We
hebben ook een tool die de succesvoorwaarden voor ketensamenwerking in kaart
brengt. Circulaire economie, dat is systeemdenken: het vereist een vlotte samenwerking
tussen en binnen bedrijven en organisaties. Momenteel leggen we de laatste hand aan
een tool die de restwaarde van producten meet. Erg interessant om financiële
instellingen te overtuigen om je circulaire transitie te financieren.’
"Door circulair te ondernemen zorg je ervoor dat je klant veel langer betrokken blijft, verstevig je jullie relatie en kan je jezelf van je concurrenten onderscheiden"
Ontwerpfase cruciaal
Op Advanced Engineering geeft Pieter van Os meer duiding bij het uitbouwen van je
businessmodel binnen de kringloopeconomie, en hoe belangrijk het is om al vroeg in het
productieproces een circulaire bril op te zetten. ‘Vandaag de dag ligt de focus
voornamelijk op recycling en afvalbeheer. En dat terwijl liefst tachtig procent van de
milieu-impact eigenlijk al in de ontwerpfase wordt bepaald.’ Natuurlijk maak je niet van
vandaag op morgen de transitie van lineair naar circulair. ‘Maar veel bedrijven stappen te
laat aan boord. Kijk nu naar de energiecrisis. Daar werd in veel sectoren te laat op
gereageerd. Net zoals wat er in de verpakkingsindustrie is gebeurd toen de regelgeving
rond wegwerpplastic van kracht werd.’ Het is dus geen toekomstmuziek, de urgentie is
nu al zichtbaar. ‘De komende jaren komt er nog heel wat nieuwe regelgeving aan, ook
schaarse grondstoffen kunnen een rem zetten op de toekomst’, besluit van Os.
‘Innoveren kan morgen ook nog, denken velen. Maar je moet circulair ondernemen zien
als een reis, die tijd en geduld vereist en al kan beginnen bij één product of proces. Die
reis is heel persoonlijk, sterk afhankelijk van de sector waarin je actief bent. Maar
circulair produceren is voor elk bedrijf relevant.’
© Fleur De Backer
